تاریخچه شرکت کشت و صنعت کارون

توجیه اقتصادی کارون

کشت و صنعت کارون که بزرگترین واحد کشاورزی تک محصولی ایران است بر اساس محاسبات یک طرح کاملاً موفق اقتصادی خواهد بود زیرا در این طرح قادر به تأمین حدود 25 درصد شکر مورد نیاز کشور می¬باشد. از طرفی این مجموعه با داشتن حدود 2500 نیروی مستقیم و نیز حدود 7000 نفر در قالب چندین شرکت پیمانکاری که در عملیات¬های مختلف با شرکت همکاری دارند با احتساب افراد تحت تکفل، حدود 40000 نفر بطور مستقیم و غیر مستقیم از این شرکت ارتزاق می¬نمایند که تأثیر اقتصادی و اجتماعی بزرگی بر منطقه شمال خوزستان دارا می¬باشد. همچنین شرکتهای بسیاری در زمینه تأمین نهاده¬های مصرفی با این شرکت ارتباط داشته که در این صورت فعالیت تولیدی و بقای اقتصادی آنها نیز به شرکت کارون وابسته می¬باشد. بنابراین علاوه بر نقش اقتصادی و اجتماعی در شمال خوزستان، این شرکت نقشی غیر قابل انکار در کل استان و حتی کشور دارا می¬باشد

با اجرای موفقیت آمیز طرح نیشکر هفت تپه، احداث سدها و شبکه های آبیاری جدید و بوجود آمدن امکانات استفاده از منابع آب و خاک و با توجه به نیاز روزافزون مملکت به شکر که نتیجه افزایش مداوم و مستمر جمعیت و اضافه شدن مصرف سرانه می­باشد، فکر توسعه کشت نیشکر در سایر نقاط خوزستان نیز قوت گرفته و در سال 1351 سازمان آب و برق خوزستان مأموریت یافت که مطالعات لازم را در زمینه احداث کارخانه جدیدی با ظرفیت 110 هزار تن شکر در سال و اجرای یک طرح کشاورزی برای تولید سالیانه 2/1-1 میلیون تن نیشکر به انجام برساند.

سازمان آب و برق خوزستان در زمینه این مطالعه، قراردادی با شرکت بین المللی هاوایین اگرونومیک منعقد و شرکت مذکور با بررسی مناطق مختلف شمال خوزستان، سرانجام منطقه دیمچه علیا و سفلا را برای این منظور مناسب تشخیص داده و پیشنهادی برای احداث دو واحد 11000 هکتاری تولید نیشکر ارائه نمود که یک واحد توسط بخش خصوصی و دیگری توسط دولت به مرحله اجرا گذاشته شود.

در مهرماه سال 1352 وزارت کشاورزی قراردادی برای انجام خدمات مشاوره با شرکت اگرونومیک منعقد نمود و با ایجاد شرکت کشت و صنعت دیمچه در 14 آذرماه 1352 اجرای طرح به عهده بانکهای صنعت و معدن و کشاورزی محول گردید.

در همین سال، تصمیم گرفته شد که بجای دو طرح، فقط یک طرح با ظرفیت تولید 250 هزار تن شکر در سال ایجاد شود که بر اساس این فکر، مطالعات لازم در جهت تهیه طرح و سفارش ماشین آلات کارخانه و وسائل و ادوات کشاورزی صورت گرفت و شرکت در 8 اردیبهشت سال 1353 به شرکت سهامی خاص کشت و صنعت نیشکر کارون و پس از آن در 8 تیرماه 1354 به شرکت کشت و صنعت کارون (سهامی خاص) تغییر نام یافت.

اجرای طرح در سال 1353 با شروع برنامه های عمران اراضی آغاز شد و در خلال ماه­های اردیبهشت تا تیرماه سال 1353 نیز مشخصات فنی ماشین آلات و تجهیزات کارخانه از طرف مشاور تهیه و در اختیار کمپانیهای سازنده ماشین آلات قرار گرفت و سرانجام در اردیبهشت ماه 1354 طی چهار قرارداد مختلف جمعاً به مبلغ 17.618.341.219 ریال، خرید و نصب ماشین آلات کارخانه به شرکتهای استورک ورکسپور هلند، تکنو اکسپورت چکسلواکی، بوکاولف آلمان و شرکت ایرانی آرـ ای واگذار و سرانجام اولین بهره برداری از کارخانه و تأسیسات وابسته به آن در 20 اسفند ماه 1356 آغاز گردید.

سایر عملیات توسعه و عمران اراضی (شامل حدود 46000 هکتار کل اراضی و بیش از 25000 هکتار اراضی قابل کشت نیشکر)، کاشت و بهره برداری از مزارع، ایجاد ساختمانهای صنعتی ـ کمک صنعتی و مسکونی و اجرای طرحهای زیربنایی نیز هم زمان با عملیات مختلف تهیه و نصب ماشین آلات، به مرحله اجرا درآمد.

خلاصه ای از آنچه بر کارون گذشت…

  • 1350انجام مطالعات اولیه طرح
  • 1352، تأسیس شرکت سهامی دیمچه در سال 1352 با مشارکت بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران (52 درصد) بانک کشاورزی (40 درصد)، شرکت سهامی بیمه ایران (6 درصد) و چهار شرکت قند (جمعاً 2 درصد) به منظور اجرای طرح. نام شرکت متعاقبا به شرکت کشت و صنعت نیشکر کارون و سپس شرکت کشت و صنعت کارون (سهامی خاص) تغییر یافت.
  • 1354، بر اساس قرارداد منعقده فیمابین وزارت کشاورزی و شرکت اگرونومیک  (Hawaiian Agronomics) اجرای طرح کشت و صنعت نیشکر کارون آغاز گردید.
  • 1356، متعاقب آماده سازی اراضی و احداث کارخانه، بهره برداری از طرح با ظرفیت اسمی سالانه 175 هزار تن شکر سفید از 75/1 میلیون تن نیشکر در سال، 700 هزار تن باگاس، 70هزار تن ملاس و … در سال 1356 آغاز گردید.
  • 1358، شکستگی سد گتوند، آسیب های جدی به اراضی وارد نمود.
  • 1359 الی 1367، با شروع جنگ تحمیلی به کشور، از نزدیک در معرض آثار وسیع جنگ قرار گرفت. صرفنظر از چند مورد بمباران، تبعات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جنگ، فعالیت شرکت را بصورت عمیق و همه جانبه تحت تأثیر قرار داد. جریان و سمت و سوی اقتصادی فعالیت طرح، به صورت اساسی به سمت مسئولیت نسبت به پاسخگوئی مشکلات ناشی از جنگ در منطقه سوق یافت. شرکت به عنوان مهمترین نهاد اقتصادی منطقه، از یک نهاد با اهداف اقتصادی، به یک نهاد حاکمیتی متصدی مشکلات منطقه تبدیل و این انحنا در سیاست حاکم بر رفتار شرکت که به اجبار بر آن تحمیل شده بود سرآغاز مشکلات پیچیده بعدی گردید.
  • 1368، براساس تصویب شورای اقتصاد ، سهام بانک صنعت و معدن به بانک کشاورزی واگذار و مسئولیت آن به این بانک محول گردید.
  • 1383، تولید حدود 170 هزار تن شکر و ثبت رکورد تولید شکر در کشور.
  • 1390، اجرای طرح هولدینگ در شرکت و تفکیک فعالیت های شرکت و در نتیجه کاهش تولید و افزایش زیان انباشته شرکت.
  • 1393، آغاز فعالیت تیم جدید مدیریتی با تجمیع فعالیت ها و احیای کارون بزرگ.
  • 1395، ثبت رکوردهای جدید حمل و پذیرش نیشکر در طول تاریخ شرکت که نوید بخش جهش بلندی در راستای سیاست های اقتصاد مقاومتی می باشد.